Στην καρδιά του πολύ δημοφιλούς “blockchain” δεν κρύβεται ένα blockchain όπως θα περιμένατε, αλλά ένας μηχανισμός συναίνεσης (consensus mechanism). Ένας μηχανισμός συναίνεσης κάνει αυτό που λέει. Βοηθάει όλους στο δίκτυο να συμφωνήσουν ή να επιτύχουν την συναίνεση σχετικά με έναν κοινό υπολογισμό και για τα αρχεία του εν λόγω υπολογισμού. Στο δίκτυο του Bitcoin, για παράδειγμα, ο κοινός υπολογισμός είναι η συνεχής δημιουργία μιας λίστας συναλλαγών του ψηφιακού νομίσματος που πραγματοποιούνται μεταξύ των χρηστών. Στο Ethereum είναι η αλλαγή των καταστάσεων μια εικονικής μηχανής όπου έχουν όλοι πρόσβαση παγκοσμίως.
Ένα θεμελιώδες ερώτημα στο σχεδιασμό οποιουδήποτε μηχανισμού συναίνεσης είναι ποιος μπορεί να συμμετάσχει και με ποιο τρόπο προκειμένου να επιτευχθεί η συναίνεση για κάποιους κοινούς υπολογισμούς. Για πολλά χρόνια θεωρήθηκε ότι οι χρήσιμοι μηχανισμοί συναίνεσης θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μόνο εάν οι συμμετέχοντες αναγνωρίζονταν μέσω καναλιών που θα βρίσκονταν εκτός του ίδιου του αποκεντρωμένου συστήματος που συμμετείχαν. Με άλλα λόγια, κυριαρχούσε η υπόθεση ότι οι χρήσιμοι μηχανισμοί συναίνεσης θα μπορούσαν να σχεδιαστούν μόνο ως κλειστά ή ως permissioned συστήματα. Για να συμμετάσχει ένας χρήστης στο αποκεντρωμένο υπολογιστικό σύστημα θα πρέπει είτε (α) να αποκτήσει φυσική πρόσβαση σε ένα ιδιωτικό δίκτυο (π.χ. «intranet» και όχι στο Διαδίκτυο) ή (β) να λάβει διαπιστευτήρια πρόσβασης μέσω μιας ανταλλαγής κρυπτογραφικών κλειδιών με άλλους συμμετέχοντες ή χρησιμοποιώντας μια υποδομή που χρησιμοποιεί δημόσια κλειδιά. Αρκετοί τέτοιοι permissioned μηχανισμοί συναίνεσης έχουν αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες. Ένα καλό παράδειγμα είναι το Paxos, που υπάρχει από τη δεκαετία του 1980.
Το Bitcoin, που εφευρέθηκε το 2008, και οι επόμενες καινοτομίες όπως το Ethereum και το Zcash είναι κάτι το καινούργιο. Σε αυτά τα συστήματα, οποιοσδήποτε με σύνδεση στο Διαδίκτυο, υπολογιστή ή smartphone και μέσω του δωρεάν open-source λογισμικού μπορεί να συμμετάσχει στην ομάδα των χρηστών – όπου είναι σχεδόν όλοι άγνωστοι μεταξύ τους – που εργάζονται για να επιτύχουν την συναίνεση σχετικά με τον κοινό υπολογισμό. Έτσι, σε αυτά τα νέα συστήματα, ο αριθμός των συμμετεχόντων στο δίκτυο είναι απεριόριστος και κανείς δεν χρειάζεται να λάβει άδεια από κάποιο άλλο χρήστη για να λάβει μέρος. Είναι ένα δωρεάν και ανοιχτό σύστημα, όπως το Διαδίκτυο. Και αυτή είναι μια σημαντική σύγκριση επειδή πολλοί άνθρωποι είναι αισιόδοξοι για το μέλλον των ανοιχτών δικτύων blockchain για τον ίδιο λόγο που ενθουσιάστηκαν με το πρώιμο ανοιχτό Διαδίκτυο. Αν θέλετε να καταλάβετε γιατί έχει σημασία το permissionless-ness, πρέπει να καταλάβετε γιατί χάρη σε αυτό έχουμε το Διαδίκτυο που γνωρίζουμε και αγαπάμε σήμερα.
Το Internet και το Permission #
Το Διαδίκτυο είναι επαναστατικό σε μεγάλο βαθμό επειδή αποφεύγει το κόστος του “permissioning”. Τα υποκείμενα πρωτόκολλα που τροφοδοτούν το Διαδίκτυο – TCP/IP (το Transmission Control Protocol και το Internet Protocol) – είναι τεχνικές προδιαγραφές που είναι ανοιχτές και προσβάσιμες για όλους. Σκεφτείτε τα σαν τις ανθρώπινες γλώσσες. Ο καθένας είναι ελεύθερος να τα μάθει και αν μάθετε καλά μια γλώσσα, μπορείτε να γράψετε οτιδήποτε στη γλώσσα αυτή και να την μοιραστείτε: βιβλία, περιοδικά, σενάρια ταινιών, πολιτικές ομιλίες και πολλά άλλα. Το σημαντικό είναι ότι ποτέ δεν χρειάζεται να ζητήσετε άδεια από το Institut Français ή την Agenzia Italiana για να δημιουργήσετε αυτές τις δημιουργίες υψηλότερου επιπέδου πάνω στις χαμηλότερου επιπέδου γλώσσες. Πράγματι, κανείς δεν μπορεί να σας εμποδίσει να μάθετε και να χρησιμοποιήσετε μια γλώσσα.
Όταν ο Tim Berners Lee είχε την ιδέα να στείλει εικονικές σελίδες γεμάτες με κείμενο, εικόνες και διαδραστικούς συνδέσμους μέσω του TCP/IP (δηλ. Όταν εφηύρε το Word Wide Web), δεν υπήρχε καμία κεντρική αρχή που να χρειαζόταν να εγκρίνει το project αυτό. Θα μπορούσε να γράψει τα πρότυπα και τα πρωτόκολλα για την εμφάνιση των ιστότοπων- το πρωτόκολλο διαδικτύου υψηλότερου επιπέδου γνωστό ως HTTP (Hypertext Transfer Protocol) – και οποιοσδήποτε που χρησιμοποιούσε έναν διακομιστή ή ένα πρόγραμμα ικανό για να χρησιμοποιήσει το TCP/IP θα μπορούσε να εκτελέσει το δωρεάν λογισμικό που βασιζόταν σε HTTP (προγράμματα περιήγησης στον ιστό και διακομιστές ιστού) για να διαβάσει ή να δημοσιεύσει αυτές τις νέες ιστοσελίδες. Ως αποτέλεσμα, το Διαδίκτυο μετατράπηκε από μια διεπαφή μόνο για κείμενο της γραμμής εντολών σε ένα εικονικό περιοδικό γεμάτο με ευχάριστα σχεδιασμένες σελίδες που είχαν κείμενο, εικόνες και συνδέσμους προς άλλες σχετικές σελίδες, και πραγματοποίησε τη μετάβαση χωρίς κάποιο επίσημο φορέα να χρειαστεί να εγκρίνει αυτήν την αλλαγή. Κάθε χρήστης του Διαδικτύου ήταν ελεύθερος να χρησιμοποιήσει ή όχι, τον Παγκόσμιο Ιστό, όπως το επιθυμούσε αυτός απλώς επιλέγοντας εάν θα διαβάζει ή όχι τα δεδομένα του διαδικτύου με το νέο πρωτόκολλο υψηλότερου επιπέδου, το HTTP.
Σήμερα, χάρη στην ανοιχτή, και permissionless αρχιτεκτονική του TCP/IP και των πρωτοκόλλων υψηλότερου επιπέδου που είναι χτισμένα πάνω σε αυτό, κανείς δεν χρειάζεται να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα ιδιωτικό δίκτυο για να δημιουργήσει ένα ιστολόγιο ή να στείλει ένα email. Ούτε πρέπει ένας χρήστης του Διαδικτύου να λάβει κάποιο διαπιστευτήριο για να συμμετάσχει σε διαδικτυακές συζητήσεις. Ούτε ένας hardware designer πρέπει να λάβει άδεια για να δημιουργήσει ένα νέο gadget που μπορεί να στέλνει και να λαμβάνει δεδομένα από το Διαδίκτυο. Αυτό το άνοιγμα υπήρξε ένας σημαντικός παράγοντας για τον εκδημοκρατισμό των επικοινωνιών και την ώθηση του ανταγωνισμού και της καινοτομίας. Οποιοσδήποτε μπορεί να σχεδιάσει, να κατασκευάσει και να χρησιμοποιήσει υλικό ή λογισμικό που θα συνδεθεί αυτόματα στο Διαδίκτυο χωρίς να ζητήσει την άδεια από κανένα.
Είναι αλήθεια ότι οι επιχειρήσεις συχνά χρησιμοποιούν μια υποδομή που χρησιμοποιεί δημόσια κλειδιά στο διαδίκτυο και ότι αυτό προσθέτει ένα επίπεδο permissioning στον ιστό. Όταν επισκέπτεστε μια ηλεκτρονική τράπεζα, για παράδειγμα, το πρόγραμμα περιήγησής σας θα αναζητήσει ένα υπογεγραμμένο πιστοποιητικό που έχει εκδοθεί από μια αρχή πιστοποιητικού η οποία έχει εγγυηθεί για την ηλεκτρονική ταυτότητα της Τράπεζας και την αυθεντικοποιήση της. Αυτό ξεκινά μια διαδικασία μεταξύ του προγράμματος περιήγησής σας και της τράπεζας που θα κρυπτογραφήσει τελικά όλες τις επικοινωνίες σας ενώ περιηγείστε στον ιστότοπο. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως TLS/SSL (Transport Layer Security και ο προκάτοχός της, Secure Sockets Layer) και είναι το σύστημα που πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές όταν επισκέπτονται ευαίσθητες ιστοσελίδες όπως οι τράπεζες.
Το TLS/SSL, ωστόσο, είναι ένα άλλο πρωτόκολλο Internet επιπέδου εφαρμογής – όπως το HTTP – που λειτουργεί πάνω στο ανοιχτό δίκτυο TCP/IP. Και πάλι, τα υποκείμενα πρωτόκολλα είναι ο λόγος για το άνοιγμα του Διαδικτύου. Όταν μια συσκευή ενός χρήστη είναι συνδεδεμένη στο Διαδίκτυο, αυτά τα πρωτόκολλα δεν ζητούν ούτε ταυτότητα, ούτε πιστοποιητικά ούτε υπάρχει κάποιος έλεγχος ταυτότητας. Απλώς εκχωρούν στη νέα αυτή συσκευή ένα φαινομενικά τυχαίο αλλά μοναδικό ψευδώνυμο (που ονομάζεται διεύθυνση IP) προκειμένου να έχουν μια συνεπή διεύθυνση για τη δρομολόγηση των δεδομένων. Το με ταυτοποίηση και permissioned επίπεδο, TLS/SSL, εκτελείται πάνω από το ανοιχτό και με ψευδώνυμα επίπεδο.
Η πολυεπίπεδη σχεδίαση του Διαδικτύου δεν είναι τυχαία. Είναι modular, με ένα ανοιχτό κατώτερο στρώμα, ώστε να επιτρέπει την ευελιξία. Μπορείτε πάντα να δημιουργήσετε αναγνωρισμένα και permissioned επίπεδα πάνω από ένα permissionless σύστημα – όπως το TLS/SSL (ένα κλειστό, με ταυτοποίηση επίπεδο) είναι χτισμένο πάνω από το TCP/IP (ένα ανοιχτό, με ψευδώνυμα επίπεδο). Το αντίστροφο όμως δεν είναι δυνατό. Αν το Διαδίκτυο αρχικά είχε σχεδιαστεί για να είναι permissioned και με ταυτοποίηση, θα είχε επιβάλει κόστη και περιορισμούς στην ανοικτή συμμετοχή του κοινού και θα αποδυνάμωνε το πιθανό εύρος και την ποικιλία των μελλοντικών πρωτοκόλλων υψηλότερου επιπέδου για την ταυτοποιήση και το permission. Όταν τα χαμηλότερα στρώματα είναι permissionless και με ψευδώνυμα, από την άλλη πλευρά, το κόστος συμμετοχής είναι χαμηλό (απλώς το κόστος του hardware και ένα δωρεάν λογισμικού έτοιμο για να χρησιμοποιήσει το πρωτόκολλο του Internet) και μια τέτοια ανοιχτή πλατφόρμα επιτρέπει μια ποικιλία κλειστών ή με ταυτοποίηση επιπέδων υψηλότερου επιπέδου να προκύψουν και να ανταγωνιστούν για συγκεκριμένες περιπτώσεις χρήσης όπου η ταυτοποίηση και η εξασφάλιση της άδειας πρόσβασης είναι απαραίτητα. Για παράδειγμα, το PGP και το Web of Trust ανταγωνίζονται το TLS/SSL ως μεθόδους για την ενεργοποίηση ασφαλών και ταυτοποιημένων επικοινωνιών που βασίζονται στο TCP/IP.