Η απενοχοποίηση της επένδυσης και η έξοδος απο το rat race

    Αν και έχω σπουδάσει Μηχανολογία όταν έπρεπε να διαλέξω κατεύθυνση, διάλεξα τον οικονομικό κύκλο. Κάτι ένιωθα να με τραβάει πρός τα οικονομικά αλλά ακόμα δεν ήξερα τι. Κάναμε τότε μαθήματα για οργάνωση παραγωγής, διοίκηση έργου κλπ. Ένας καθηγητής μου εκεί ήταν αυτός που μου “μετέδωσε” το μικρόβιο των επενδύσεων. Δύο πράγματα θυμάμαι χαρακτηριστικά. Το ένα ήταν ότι μας προέτρεψε να διαβάσουμε το βιβλίο του Robert Kiyiosaki “rich dad, poor dad” ώστε να καταφέρουμε κάποια στιγμή να ξεφύγουμε απο το rat race και το άλλο που θυμάμαι, είναι να μας μιλάει για ευκαιρίες και όπως χαρακτηριστικά έλεγε “η ευκαιρία όταν σε πλησιάζει, είναι σαν να βλέπεις έναν άντρα ρακένδυτο που φοβάσαι καλά καλά να κοιτάξεις κατάματα, ενώ όταν σε προσπερνάει, γυρνώντας πίσω να κοιτάξεις, βλέπεις έναν καλοχτενισμένο και καλοντυμένο άντρα.”

    Το rat race είναι μια φράση που περιγράφει τη μάταιη επιδίωξη των ανθρώπων να ανεξαρτητοποιήθουν οικονομικά. Η φράση, φερνει την εικόνα του ποντικού μέσα στο κλουβί του, να τρέχει ασταμάτητα σε έναν τροχό κάθε μέρα, αλλά ουσιαστικα να μην κερδίζει απόσταση.

    Ομοίως, πολλοί άνθρωποι εργάζονται πολλές ώρες σε δουλειές που δεν αγαπούν, κοπιάζουν και ποτέ δεν αποκομίζουν τα οικονομικά οφέλη που επιθυμούν. Για ορισμένους, το rat race σημαίνει να εργάζονται 50 και 60 ώρες την εβδομάδα μόνο και μόνο για να μπορούν να πάνε διακοπές για δύο εβδομάδες το καλοκαίρι. Η ευκαιρία για οικονομική ελευθερία δεν θα έρθει ξεκάθαρα και εύκολα. Πρέπει να αποκτήσεις γνώση και να τολμήσεις.

    Για έναν περίεργο λόγο εδώ στην Ελλάδα, μεγαλώνοντας, ένιωθα από τον κοινωνικό περίγυρο ότι είναι κακό να θες και να ψάχνεις τρόπους να βγάλεις παραπάνω χρήματα, μέσω κάποιας επένδυσης, από αυτά που σου προσφέρει η εργασία σου. Ίσως έχει συνδεθεί και με την έννοια του νεοπλουτισμού. Η αντιμετώπιση συνήθως ήταν ”τα λεφτά δεν βγαίνουν εύκολα, μην μπλέξεις με τα Χρηματιστήρια, κοίτα την δουλίτσα σου, κοιτά να βρείς μια καλύτερη δουλειά”. Οι παλαιότερες ειδικά γενιές έχουν ενοχοποιήσει κάθε μορφή επένδυσης. Ως ένα σημείο δεν τους αδικώ (Ελληνικό Χρηματιστήριο 1999). Θεωρούν ότι τα μόνα χρήματα που μπορείς να βγάλεις πρέπει να γίνουν με μεγάλο μόχθο. Ενδεχομένως όσο υπέφεραν αυτοί, πρέπει να υποφέρεις και συ. Όσο περισσότερο υποφέρεις τόσο πιο άξιος είσαι. Δεν είναι όμως ετσι….Για πολλούς ανθρώπους το να μπορούν να βγάλουν χρήματα με παθητικό τρόπο είναι κάτι που τους “αγοράζει” το πολυτιμότερο ίσως αγαθό. Και ποιό είναι αυτό;;; Το πολυτιμότερο αγαθό, αυτό που κανείς δεν μπορεί να εξαγοράσει και να έχει περισσότερο από κάποιον άλλον, είναι O ΧΡΟΝΟΣ. Ο εργοδότης, δίνει τον μισθό ή αλλιώς, σε αποζημιώνει, για τον χρόνο σου και την ενέργεια που κατανάλωσες για να του παρέχεις την εργασία που σου ανατέθηκε. Σκέψου το. Και συ και ο Elon Musk έχετε ακριβώς 24 ώρες την ημερα. Το θέμα είναι τι μπορείς και τι θες να κάνεις αυτές τις 24 ώρες.

    Το μοντέλο που δυστυχώς επικράτησε…(κάτι κάναμε λάθος!) είναι 8 ώρες εργασία, άλλες 8 ύπνο και 8 ώρες για οτιδήποτε άλλο. Αν δουλέψεις 10 ώρες (πολύ συνηθισμένο πλέον) από κάπου θα πρέπει να κόψεις. Είτε από τον ύπνο σου, είτε από τον χρόνο σου για ατομικές ανάγκες. Μήπως λοιπόν πρέπει τα λεφτά που με κόπο βγάζεις, θα πρέπει με πολύ σκέψη, σύνεση και γνώση να δουλέψουν για σένα ώστε να αποκτήσεις παθητικές πηγές εισοδήματος και να ξεφύγεις από το rat race…;;

    **Οι λεξεις rich και poor μεταφράζονται απο τα αγγλικά ως πλούσιος και φτωχός αντίστοιχα. Χάριν ευκολίας στο άρθρο θα τις χρησιμοποιήσω αλλά επειδή κατά την άποψη μου προάγουν έναν ταξικό διαχωρισμό που με βρίσκει αντίθετο προτιμώ όταν τις διαβάζετε να έχετε στο μυαλό σας τις δύο έννοιες που θα αναφέρω. Αντί για την λέξη πλούσιος, θα προτιμήσω τη λέξη εύπορος, δηλαδή αυτός που έχει καλούς πόρους για να ζήσει. Αντίθετα, ο φτωχός, ο μη εύπορος, δουλεύει για να εξασφαλίσει το καθημερινό ψωμί του.**

    Οι περισσότεροι μένουν φτωχοί επειδή έχουν διαφορετική αντίληψη για τα χρήματα. Βλέπουν τα χρήματα ως στόχο, τα χρήματα ως μέσο για να αγοράσουν κάποια αγαθά. Αλλά οι πλούσιοι βλέπουν τα χρήματα ως εργαλείο για να βγάλουν περισσότερα χρήματα.

    Επίσης, οι φτωχοί πιστεύουν ότι η αγάπη για τα χρήματα είναι η ρίζα όλων των κακών, ενώ οι πλούσιοι πιστεύουν ότι η έλλειψη χρημάτων είναι η ρίζα όλων των κακών. Αυτές οι αντιφατικές απόψεις προέρχονται από την έλλειψη οικονομικής παιδείας. Η οικονομική εκπαίδευση μπορεί να μας “αγοράσει” ελευθερία, πλούτο και χρόνο.

    Στο σχολείο δεν μαθαίνεις τίποτα που να αφορά την πραγματική οικονομική ζωή και το τι θα αντιμετωπίσεις μεγαλώνοντας. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι εστιασμενο στην παραγωγή εργατικού δυναμικού για εταιρείες ή οργανισμούς. Οι άνθρωποι ακολουθούν αυτό το μοντέλο χωρίς αμφισβήτηση γιατί οι περισσότεροι φοβούνται. Και κακά τα ψέμματα είναι ένας εύκολος δρόμος. Αν θέλεις να πάρεις τον έλεγχο, πρέπει να αποκτησεις γνώση και θάρρος.

    Οικονομική παιδεία και οικονομική ευφυΐα

    Δεν είναι το πόσα χρήματα βγάζεις αλλά τα πόσα χρήματα κρατάς. Μόλις ένα ευρώ μπει στη στήλη του ενεργητικού σας, μην το αφήσετε ποτέ να βγεί. Αναρωτηθείτε πόσο από το εισόδημα που αποκτήσατε τον τελευταίο μήνα, έχετε τώρα. Βέβαια, το να διατηρήσεις τα χρήματα είναι πιο δύσκολο από το να βγάλεις χρήματα. Πολλοί εν μια νυκτί εκατομμυριούχοι τα έχουν χάσει σε δύο ή τρία χρόνια. Δεν ξέρουν πώς να κρατήσουν τα χρήματα γιατί δεν απέκτησαν ποτέ οικονομική παιδεία. Όπως λέει ο Robert Kiyosaki “Η ευφυΐα λύνει προβλήματα και παράγει χρήματα, και χρήματα χωρίς οικονομική ευφυΐα χάνονται γρήγορα.”

    Εάν έχετε αρκετή οικονομική ευφυΐα, θα συνειδητοποιήσετε ότι πέρα από τις υποχρεώσεις μεγάλο μέρος από τα έξοδά σας είναι περιττά. Υπάρχουν ανάγκες και επιθυμίες. Συχνά οι άνθρωποι δεν μπορούν εύκολα να τις ξεχωρίσουν. Ανάγκη είναι να έχεις ένα σύγχρονο κινητό. Επιθυμία είναι να έχεις flagship κινητό που κοστίζει 1500€. ΠΟΤΕ μην επιβραβεύετε τον εαυτό σας με επιθυμίες από τα λεφτά που έχετε κερδίσει με κόπο. Αντίθετα, αξιοποιήστε και χρησιμοποιήστε το εισόδημα που δημιουργείται από μια επένδυση για να αγοράσετε τις επιθυμίες.

    Μπορεί μεν να είναι πιο χρονοβόρο αλλά ο τρόπος σκέψης ώστε να αποκτήσετε μια επιθυμία σας μέσω χρημάτων που ήρθαν στα χέρια σας μέσω κάποιας επένδυσης γίνεται εφικτό με μια ερώτηση στο εαύτο μας..”Πώς μπορώ να το αντέξω οικονομικά;”. Αυτή και μόνο η σκέψη ανοίγει το μυαλό, αξιοποιεί δυνατότητες, προκαλεί ενθουσιασμό και όνειρα. Από την άλλη το να λέτε “Δεν μπορώ να το αγοράσω. Δεν αντέχω οικονομικά” είναι κάτι που αυτόματα “κλείνει” τον εγκέφαλό. Με “κλειστό” εγέφαλο συνήθως καταλήγουμε σε μια γνώριμη σχεδόν σε όλους κατάσταση όπου αποκτούμε μια επιθυμία με την “χειρότερη” επιλογή, δηλαδή 367 δόσεις σε μια πιστωτική κάρτα με 14% επιτόκιο που τελικά μόλις το αποπληρώσουμε το εχούμε αγοράσει σχεδόν 2 φορές.

    Επίσης κάτι ακόμα που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν εύκολα οι άνθρωποι είναι τα επενδυτικά αγαθά (assets) απο τις υποχρεώσεις (liabilities). Ένα επενδυτικό αγαθό, ένα περουσιακό στοιχείο είναι κάτι που προσθέτει χρήματα στον λογαριασμό σας ενώ μια υποχρέωση είναι κάτι που αφαιρεί χρήματα από τον λογαριασμό σας. Με αυτή την έννοια, οι πλούσιοι αποκτούν περιουσιακά στοιχεία (αξίες και επενδύσεις) και οι φτωχοί προσθέτουν υποχρεώσεις (δεσμεύσεις και υποχρεώσεις).

    Ακολουθούν μερικά παραδείγματα υποχρεώσεων που κατέχουν οι φτωχοί άνθρωποι:

    • Δάνειο με υποθήκη
    • Δάνεια αυτοκινήτου
    • Χρέος πιστωτικής κάρτας

    Ακολουθούν μερικά παραδείγματα περιουσιακών στοιχείων που διαθέτουν πλούσιοι άνθρωποι:

    • Ακίνητα
    • Μετοχές
    • Ομόλογα
    • Πνευματική ιδιοκτησία

    Αυτή είναι η κύρια διαφορά που καθορίζει τη μελλοντική εξέλιξη των προσωπικών οικονομικών ενός ατόμου. Ιστορικά, οι άνθρωποι πίστευαν ότι η αγορά μιας κατοικίας ήταν η μεγαλύτερη επένδυση που μπορούσαν να κάνουν. Ωστόσο, ήταν το 2007 όταν οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι ένα σπίτι δεν είναι περιουσιακό στοιχείο(asset). Οι δανειολήπτες στην Αμερική άρχισαν να αθετούν τα στεγαστικά τους δάνειά με αποτέλεσμα την έναρξη της γνωστής σε όλους μας πλέον “κρίσης”.

    Το κραχ στα ακίνητα προκλήθηκε από τους πλούσιους και όχι από τους φτωχούς. Οι πλούσιοι δημιούργησαν οικονομικά προϊόντα γνωστά ως παραγωγά. Ακόμη και ο Warren Buffett τα μισούσε, αποκαλώντας τα “όπλα μαζικής οικονομικής καταστροφής”. Τα παράγωγα ήταν η αιτία της κατάρρευσης της αγοράς ακινήτων. 

    Σημ: Μια πολύ ωραία ταινία που θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τι ακριβώς συνέβη είναι το “Τhe Big Short”

    imdb.com

    Αλλαγή mindset

    Το μυαλό σας είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημά σας. Τα έξυπνα μυαλά δεν βρίσκουν πάντα τον σωστό δρόμο αλλά τα γενναία μυαλά τις περισσότερες φορές το καταφέρνουν και αυτό γιατί όταν ο φόβος είναι πολύ δυνατός, η ιδιοφυΐα καταστέλλεται.

    Ο πλούτος σας είναι ανάλογος με την ικανότητά σας να αναλαμβάνετε και να διαχειρίζεστε τα ρίσκα. We don’t control what happens, we control how we respond. Αφού λοιπόν δεν μπορούμε να ελέγξουμε τι γίνεται, μπορούμε να ελέγξουμε το πώς θα αντιδράσουμε.

    Οι φτωχοί ακολουθούν τον ασφαλή δρόμο. Βρίσκουν μια ασφαλή δουλειά και εργάζονται σκληρά για να αποκομίσουν τα προς το ζην. Οι πλούσιοι πράττουν διαφορετικά. Αναπτύσσουν το οικονομικό τους IQ και παίρνουν περισσότερα ρίσκα. Κερδίζουν χρήματα χωρις να περιμένουν απλά για μια αύξηση μισθού.

    Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι μένουν φτωχοί είναι:

    • Φόβος. Έχουν έλλειψη γνώσης και φοβούνται να κάνουν την οποιαδήποτε κίνηση. Θεωρούν οτι το ρίσκο είναι μεγάλο. Οπως εχει πει και ο Warren Buffett, “Risk comes from not knowing what you are doing”, δηλαδή, ρίσκο υπάρχει όταν δεν ξέρεις τι κάνεις.
    • Τεμπελιά. Οι άνθρωποι βαριούνται να ασχοληθούν και να μελετήσουν για τις επενδύσεις τους. Θέλουν αυτό να γίνει εύκολα και χωρίς κόπο. Πολλές φορές χάνουν μεγάλα ποσά και δεν ξανασχολούνται γιατί βάζουν άλλους να διαχειριστούν τα χρήματα τους και να αποκομίσουν κέρδη, τις περισσότερες φορές με καταστροφικά αποτελέσματα.
    • Κακές συνήθειες. Θεωρούν πιο εύκολο ότι θα βγάλουν χρήματα παίζοντας ρουλέτα σε ενα καζίνο παρά από τις επενδύσεις.
    • Αλαζονεία. Δεν έχουν υπομονή, αποζητούν γρήγορο κέρδος. Θεωρούν ότι είναι εύκολο και τελικά καταλήγουν να χάνουν τα χρήματα που επένδυσαν. Στον George Fisher Baker, οικονομολόγο και επενδυτή αποδίδεται το υπέροχο απόφθεγμα “to make money in stocks you must have the vision to see them, the courage to buy them and the patience to hold them. Patience is the rarest of the three.” δηλαδη, για να βγάλεις χρήματα απο μετοχές πρέπει να έχεις την διορατικότητα να τις δεις, το θάρρος να τις αγοράσεις και την υπομονή να τις κρατήσεις. Η υπομονή είναι το σπανιότερο απο τα τρία.

    Όσο πιο νέος είσαι τόσο πιο εύκολο είναι να γίνεις πλούσιος. Θα έχεις πολλές προσπάθειες. Επίσης κάτι ακόμα που πρέπει να συνειδητοποιήσεις είναι ότι πριν κερδίσεις, χάνεις. Όπως όλες εκείνες οι φορές που έπεσες από το ποδήλατο πριν μάθεις να το οδηγείς. Πριν οι άνθρωποι γίνουν πλούσιοι, έχασαν χρήματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται περισσότερο τον πόνο της απώλειας χρημάτων παρά την ευτυχία του να γίνουν πλούσιοι. Ο ηττημένος απογοητεύεται από την απώλεια χρημάτων. Ο νικητής εμπνέεται από την απώλεια. Μπορεί ακόμα να μισείς την ήττα χωρίς να τη φοβάσαι.

    Η αξία της επίβλεψης των εξόδων

    Θα πρέπει να παρακολουθείς τι ξοδεύεις για πολλούς λόγους. Αυτό θα σε βοηθήσει να καταλάβεις που και πόσα ξοδεύεις τον μήνα και τι εισόδημα θα πρέπει να δημιουργήσεις ώστε να ξεφύγεις από το rat race. Όποιος προσπαθεί να ξεφύγει λοιπόν πρέπει να σκεφτεί τρόπους να δημιουργήσει παθητικό εισόδημα. Με απλά λόγια, παθητικό εισόδημα σημαίνει ότι δεν πρέπει συνεχώς να ανταλλάζεις τον χρόνο σου για χρήματα. Αν βρείς έναν τρόπο που να καλύπτει τα μηνιαία σου έξοδα (έστω μέρος τους)  είσαι σε πολύ καλό δρόμο. Όπως έχει πει ο Warren Buffett, “if you don’t find a way to make money while you sleep, you will work until you die” δηλαδη, αν δεν βρεις έναν τρόπο να βγάζεις χρήματα ενώ κοιμάσαι, θα δουλεύεις μέχρι να πεθάνεις.

    Η παρακολούθηση των δαπανών σας μπορεί επίσης να παρέχει σαφήνεια σχετικά με τους τρόπους μείωσης των εξόδων σας. Εάν μπορείτε να περικόψετε τα έξοδά σας, θα είναι ακόμα πιο εύκολο να ξεφύγετε από το rat race. Η περικοπή των εξόδων σας δεν χρειάζεται να είναι επώδυνη. Μερικές φορές, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να σκεφτείτε πιο δημιουργικά ή να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στον προγραμματισμό των εξόδων σας. Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να βρείτε τρόπους να μειώσετε τα έξοδα και να εξοικονομήσετε χρήματα ακόμα κι αν έχετε περιορισμένο προϋπολογισμό.

    Ο δρομος λοιπόν προς την οικονομική απελευθέρωση δεν είναι ευκολος. Σύμφωνα με τη μελέτη Trinity, μόλις συγκεντρώσετε 25 φορές τα ετήσια έξοδά σας, είστε ελεύθεροι. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εξοικονομήσετε ένα τεράστιο ποσό, αλλά ταυτόχρονα το βάρος του πληθωρισμού σημαίνει ότι τα μετρητά σε έναν τραπεζικό λογαριασμό χάνουν πραγματικά την αξία τους.

    Πληθωρισμός εμφανίζεται όταν υπάρχει γενικευμένη αύξηση των τιμών αγαθών και υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι με 1 ευρώ μπορείτε σήμερα να αγοράσετε λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες από ό,τι χθες. Με άλλα λόγια, ο πληθωρισμός μειώνει την αξία του νομίσματος με την πάροδο του χρόνου.

    Η επένδυση των χρημάτων σας είναι απαραίτητη για να μπορέσετε να βγείτε από το rat race. Τα σημερινά επιτόκια είναι κοντά στο μηδέν, κάτι που οδηγεί αυτούς που αποταμιεύουν ουσιαστικά να είναι χαμένοι. Εξάλλου, οι μεγαλύτεροι αποταμιευτές είναι οι φτωχοί και η μεσαία τάξη. Όταν τα χρήματά επενδύονται, έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν υψηλότερο επιτόκιο από τα χρήματα σε έναν λογαριασμό που στις 4 συστημικές τράπεζες αγγίζει το “απίστευτο” επιτόκιο του 0,02 – 0,06%. Δηλαδή αν έχεις να καταθέσεις 100.000 € μετά από 12 μήνες θα πάρεις τόκους, μετά φόρων, αξίας 17€ ή 51€ αντίστοιχα!

    Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

    Αξίζει λοιπόν να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με την Eurostat τον Απρίλιο του 2022 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι 9,4%. Επίσης σύμφωνα με έρευνα από το pricefox.gr με στοιχεία που πήρε απο το paylab στην Ελλάδα για τον Μάρτιο του 2022, η ανεργία αγγίζει το 13,3% ενώ μόλις το 25% έχει μικτό μισθό 1250€ τον μήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι 35% των νέων και κυρίως αποφοίτων αμείβεται με λιγότερο από 1000€ μικτά τον μήνα. Οι καλύτερα αμειβόμενοι στην Ελλάδα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 35 – 44 με μέσο μισθό 1877€ μικτά ανά μήνα.

    Στην Ελλάδα δεν έχουμε την τύχη να έχουμε εργοδότες σαν τον Dan Price. Για την ιστορία, είναι CEO της Gravity Payments, ο οποίος πριν 7 χρόνια καθιέρωσε ελάχιστη ετήσια αμοιβή 70.000$ για τους εργαζόμενους. Το Fox News τον αποκαλούσε σοσιαλιστή που οι εργαζόμενοι του θα στέκονται σε συσσίτια. Από τότε τα έσοδα της εταιρίας τριπλασιάστηκαν, έγινε case study στο Harvard Business School, και οι αγορές κατοικιών από εργαζόμενους της Gravity Payments,  δεκαπλασιάστηκαν. Πρόσφατα λοιπόν, δήλωσε στο Twitter:

    Προφανώς γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι υπάρχουν άνθρωποι που όχι απλά δεν μπορούν να αποταμιεύσουν αλλά δυσκολεύονται να τα καταφέρουν με την σημερινή ακρίβεια. Όποτε αν δεν κερδίσετε κάποιο λαχείο ή αν δεν έχετε μεγάλη περιουσία δεν είναι εύκολο να ξεφύγετε από το rat race σε μια μέρα, μήνα ή έτος. Η απόδραση απαιτεί χρόνο και μικρά βήματα με συνέπεια. Αλλά τα μικρά βήματα μπορούν με την πάροδο του χρόνου να οδηγήσουν σε πραγματική οικονομική ελευθερία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό ο στόχος αυτός να είναι πάντα στο μυαλό σας. Η απόδραση δεν είναι εύκολη, αλλά είναι εφικτή.

    Πρέπει να επιμείνετε γιατί η απόδραση από το rat race είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας. Ωστόσο, απαιτούνται μικρά σταθερά βήματα και να θυμάστε ότι όσο μικρα κι αν είναι, όλα τα βήματα προς τα εμπρός είναι βήματα σημαντικά. Σίγουρα πρέπει να αποκτήσετε γνώση, να εξοικειωθείτε με οικονομικούς όρους και να αποκτήσετε οικονομική παιδεία με επενδυτική νοοτροπία.

    Επένδύση για 10 χρόνια με χρήση σύνθετου ανατοκισμού

    Η έννοια του ανατοκισμού (compound interest) είναι ότι οι τόκοι προστίθενται ξανά στο ποσό κεφαλαίου, έτσι ώστε να κερδίζονται τόκοι επ’ αυτού του ήδη συσσωρευμένου ποσού κατά την επόμενη περίοδο ανατοκισμού. Ας αναλύσουμε 2 περιπτώσεις με κάποιον που θέλει να κάνει μια επένδυση για 10 χρόνια. Προφανώς η περίπτωση που κάποιος κρατάει ένα ποσό σε τραπεζικό λογαριασμό, οπώς είπαμε, μόνο χαμένος είναι με την αύξηση του πληθωρισμού. Στην πρώτη περίπτωση λοιπόν κάποιος έχει 10.000€ και θέλει να τα επενδύσει. Κάτι σχετικά ασφαλές με μικρό ρίσκο είναι να επενδύσει μέσω κάποιου ETF (exchange traded funds) στον S&P 500.

    Ο δείκτης S&P 500 ξεκίνησε το 1926 και ήταν γνωστός ως Composite Index. Ο δείκτης αρχικά αποτελούνταν από 90 μετοχές. Το 1957 ο δείκτης υιοθέτησε την τρέχουσα μορφή του που αποτελείται από 500 από τις μεγαλύτερες εταιρείες που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια των ΗΠΑ. Οι μέσες ετήσιες αποδόσεις του δείκτη από το 1957 έως το τέλος του 2018 ήταν περίπου 7,96%. Η μέση ετήσια απόδοση από την έναρξή του το 1926 έως το τέλος του 2018 είναι περίπου 10%.

    Η μέση ετήσια απόδοση του δείκτη S&P 500 είναι της τάξης του 10%. Με απλή εφαρμογή του τύπου για το compound interest (σύνθετο επιτόκιο ή ανατοκισμος)  τα 10.000€ μετά από 10 χρόνια θα έχουν γίνει 27.070€ με την προϋπόθεση οτι το n = 12. Δηλαδη, κάθε μήνα ο τόκος προστίθεται στο αρχικό κεφάλαιο.

    Όπου Α είναι η μελλοντική αξία, Ρ το κεφάλαιο που έχουμε να επενδύσουμε, r το επιτόκιο (σε δεκαδικό), n οι φορές που προστίθενται οι τόκοι ανά χρονική περίοδο και t ο χρόνος.

    the calculatorsite.com

    Αντίστοιχα, κάποιος που δεν διαθέτει 10.000€ αλλά έχει την δυνατότητα να αποταμιευει 100€ τον μήνα μπορεί να κάνει το εξής. Μέσα σε έναν χρόνο αποταμιεύει 1200€. Στην συνέχεια, αυτά τα χρήματα τα επενδύει με τον ίδιο τρόπο με μέσο ετήσιο επιτόκιο 10%. Κάθε τέλος χρόνου, για τα επόμενα 9 χρόνια, προσθέτει στην επένδυση του τα 1.200€ που κατάφερε να αποταμιεύσει μέσα στον χρόνο. Συνεχίζοντας αυτήν την διαδικασία θα καταλήξει η επένδυση του να αξίζει μετά απο 10 χρόνια συνολικά, 20.345€ ενώ αν απλά τα αποταμιευε αυτά τα 1.200€ για 10 χρόνια θα είχε μαζέψει “μόλις” 12.000€.

    thecalculatorsite.com

    Νομίζω ότι αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να εξετάσετε το όφελος του ανατοκισμού χρησιμοποιώντας το παράδειγμά μας. Επίσης μπορείτε να εξετάσετε πολλά σενάρια με το πολύ χρήσιμο compound interest calculator στον παρακάτω σύνδεσμο.

    https://www.thecalculatorsite.com/finance/calculators/compoundinterestcalculator.php

    Τρόποι επένδυσης στα crypto και τις DeFi εφαρμογές

    Σκέφτηκα αρκετά πως να ξεκινήσω αυτό το κομμάτι που αφορά τον χώρο των crypto. Είναι πολλές οι επιλογές στον χώρο για επενδύσεις και δημιουργία παθητικού εισοδήματος αλλά χρειάζεται προσοχή. Γι’αυτό θα ξεκινήσω με δύο αγαπημένα quotes.

    Never invest in a business you cannot understand.” Warren Buffett

    Investing without research is like playing stud poker and never looking at the cards.” Peter Lynch

    Οι συνηθέστεροι τρόποι είναι:

    Στο παραπάνω άρθρο θα βρείτε αναλυτικές πληροφορίες για τους τρόπους απόκτησης παθητικού εισοδήματος οπώς επίσης και στο Εκπαιδευτικό Υλικό θα βρείτε ανάλυση πως λειτουργεί το Yield Farming και γενικά χρήσιμες πληροφορίες για οτι σας απασχολεί γύρω απο τον χώρο των crypto.

    Το HODLing είναι μια μέθοδος επένδυσης που άλλοι υποστηρίζουν ενώ άλλοι κατακρίνουν. Προσωπικά εχω καταλήξει οτι είναι καθαρά θέμα οπτίκης. Εξαρτάται προφανώς που αγόρασες, πόσο κράτησες, αν διαχειρίστηκες σωστά την διαδικασία take profit, αν έβγαλες το κεφάλαιο σου και άφησες τα κέρδη να “τρέχουν”. Άλλη προφανώς άποψη για το HODLing θα έχει κάποιος που αγόρασε LUNA, μιας και είναι επίκαιρο, στο 1$ και δεν πούλησε ποτέ. Και εδώ ίσως ταιριάζει ωραία άλλη μια φράση του Buffett που λέει: “All there is to investing is picking good stocks at good times and staying with them as long as they remain good companies.” δηλαδή, το μόνο που χρειάζεται για να επενδύσεις είναι να επιλέξεις καλές μετοχές σε καλές στιγμές και να μείνεις μαζί τους για όσο αυτές παραμένουν καλές εταιρίες.

    Μπορεί να αναφέρεται σε εταιρίες και μετοχές αλλά σίγουρα υπάρχει αντιστοίχιση με τον χώρο των crypto. HODLing λοίπον δεν σημαίνει αγοράζω και ξεχνάω. Παρακολουθώ στενά το project, αξιολογώ την πρόοδο του και κρατάω την θέση μου για όσο θεωρώ οτι παραμένει καλό project.

    Αυτό που πρέπει να αντιληφθεί λοιπόν κάποιος που θα ασχοληθεί, είναι οτι πρέπει να κατανοήσει σε βάθος πως ακριβώς λειτουργεί η καθε μέθοδος και τα ρίσκα που την ακολουθούν. Το πιο “γνωστό” ρίσκο που ακολουθεί τις μεθόδους interest rewards, crypto lending σε πλατφόρμες όπως Crypto.com, Celsius Network ή BlockFi και αντίστοιχα το yield farming στα DEX είναι το “not your keys, not your crypto”. Δανείζετε ουσιαστικά τα crypto σας, δεν κατέχετε τα private keys οπότε σε ενα ενδεχόμενο χακάρισμα της πλατφόρμας ή του DEX τα κεφάλαια σας δεν τα ελέγχετε και είναι σε κίνδυνο.

    Επίσης κάτι σημαντικό που μπορεί να μας παραπλανήσει εύκολα ειναι τα επιτόκια που συναντάμε όταν ψάχνουμε που να επενδύσουμε τα χρήματα μας. Οι αναμενόμενες αποδόσεις είναι συνήθως ετήσιες. Δύο μετρήσεις που χρησιμοποιούνται συχνά είναι το ετήσιο ποσοστό – Annual Percentage Rate (APR) και η ετήσια ποσοστιαία απόδοση – Annual Percentage Yield (APY). Το APR δεν συνυπολογίζει την επανεπένδυση κερδών για τη δημιουργία μεγαλύτερων αποδόσεων, αλλά το APY περιλαμβάνει το επιτόκιό σας και τη συχνότητα των ανατοκιστικών τόκων.

    Ειδικά στο yield farming λάβετε υπόψη ότι οι δύο μετρήσεις, APR και APY είναι εκτιμήσεις. Ακόμη και τα βραχυπρόθεσμα πλεονεκτήματα είναι δύσκολο να προβλεφθούν με ακρίβεια. Tο yield farming είναι ένας εξαιρετικά ανταγωνιστικός, γρήγορος κλάδος με ταχέως μεταβαλλόμενα κίνητρα. Εάν κάποιο pool έχει καλή απόδοση για λίγο, θα συρρέουν για να την εκμεταλλευτούν και τελικά θα σταματήσει να αποφέρει σημαντικές αποδόσεις.

    Για να το κατανοήσουμε καλύτερα, ας δούμε ένα βασικό παράδειγμα. Έστω ότι έχετε έναν λογαριασμό όψεως που προσφέρει επιτόκιο 2%. Έχετε καταθέσει 100 €. Στο τέλος του έτους, θα έχετε 102 $ στον λογαριασμό. (2% των 100 € είναι 2 €, το οποίο είναι το ποσό που προστίθεται στο υπόλοιπό σας με τη μορφή τόκου).

    Οι τόκοι συνήθως δεν πληρώνονται μόνο μία φορά το χρόνο. Μάλιστα, πολλές φορές πληρώνονται σε μηνιαία βάση. Δυστυχώς, δεν λαμβάνετε 2% κάθε μήνα. Για να υπολογίσετε πόσους τόκους θα κερδίζετε ανά μήνα, παίρνετε το APY και το διαιρείτε με το 12 (12 μήνες το χρόνο).

    Ας ανατρέξουμε στο παράδειγμα και ας υπολογίσουμε πόσους τόκους θα κερδίσουμε σε έναν μόνο μήνα. Ο τραπεζικός λογαριασμός προσφέρει 2% κατά τη διάρκεια ενός έτους, επομένως για να δούμε πόσα κερδίζουμε ανα μήνα πρέπει να διαιρέσουμε αυτό το ποσό με το 12. 2% διαιρούμενο με 12 μήνες είναι 0,16%. Έτσι, διαπιστώνουμε ότι ο λογαριασμός προσφέρει επιτόκιο 0,16% το μήνα. Εάν πάρουμε αυτό το 0,16% και το εφαρμόσουμε στο υπόλοιπό μας των 100€, θα δούμε ότι κερδίζουμε 0,16 € σε τόκο ανα μήνα. Γι’αυτον ακριβώς τον λόγο μην εντυπωσιάζεστε οταν σε κάποιο pool ή στο πρόγραμμα π.χ Earn της Binance παρουσιάζουν μεγάλα APYs της τάξης του 30 ή 40%, την ιδία ωρα που η περίοδος που διατίθεται το συγκεκριμένο ειναι για 15 μέρες ή ενα μήνα. 30% APY για staking ενος μήνα σημαίνει οτι θα πάρετε επιτόκιο 30% / 12 = 2,5%.

    3 συνηθέστεροι τρόποι επένδυσης στις παραδοσιακές αγορές

    Οι τρεις συνηθέστεροι τρόποι που ακολουθούν οι άνθρωποι στις παραδοσιακές αγορές, ώστε να αποκτήσουν οικονομική ελευθερία είναι

    • οι παραδοσιακές επενδύσεις σε μετοχές, ομόλογα και exchange traded funds γνωστότερα ως ETFs, όπου αποκτάτε ένα πακετο επενδυτικών προϊόντων μειώνοντας δυνητικά το ρίσκο, ενώ ταυτόχρονα βοηθάει να έχετε ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο
    • σε ακίνητα
    • επιχειρηματικότητα.

    “Χάρτινα περιουσιακά στοιχεία”

    Τα κυριότερα προτερήματα της επένδυσης σε αυτά τα αποκαλούμενα “χάρτινα περιουσιακά στοιχεία” είναι ότι είναι προσβάσιμα σχεδόν σε όλους, μπορείτε ακόμη και να επενδύσετε απευθείας από το κινητό σας με διάφορες υπηρεσίες.

    Οι μετοχές, τα ομόλογα και τα ETFs έχουν επίσης υψηλή ρευστότητα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να τα αγοράσετε και να τα πουλήσετε γρήγορα.

    Και μακροπρόθεσμα, ιστορικά έχουν πολύ καλή απόδοση. Η πρόβλεψη ετήσιων αποδόσεων 7-9% είναι ρεαλιστική.

    Το μειονέκτημα είναι ότι όταν προσπαθείς να βγεις από το rat race με τις παραδοσιακές επενδύσεις είτε απαιτεί πολύ χρόνο είτε πολλά χρήματα.

     Η αλήθεια είναι ότι αν δεν έχετε ένα σημαντικο περιθώριο στα οικονομικά σας – δηλαδή το χάσμα μεταξύ των εσόδων και αυτών που ξοδεύετε είναι μικρό – δεν υπάρχει πραγματικός τρόπος για να δημιουργήσετε εύφορο έδαφος για οικονομική ανεξαρτησία και απόδραση από το rat race. Για τα ελληνικά δεδομένα και για τους περισσότερους όμως ενδεχομενως είναι θεμιτό τουλάχιστον να δημιουργήσουν ένα παθητικό εισόδημα που θα τους διευκολύνει την ζωή.

    Επιπλέον, εάν εμφανιστούν απροσδόκητα έξοδα όλο το σχέδιο ανεξαρτησιας προφανώς θα πάει πίσω.

    Ακίνητα

    Η επένδυση σε ακίνητα – αγορά και εκμετάλλευση – μπορεί να επιταχύνει την οικονομική σας ανεξαρτησία με πολλούς τρόπους.

    Πρώτον, μπορείτε να επωφεληθείτε από τη μόχλευση – δανεισμό χρημάτων. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές επενδύσεις όπου 20.000€ θα είναι μετοχές ή άλλα επενδυτικά προϊόντα αξίας 20.000€, αυτά τα ίδια 20.000€ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως προκαταβολή για την αγορά ακινήτων αξίας 100.000€ ή μεγαλύτερης.

    Στη συνέχεια, μπορείτε να εξοφλήσετε αυτό το υπόλοιπο του δανείου από το εισόδημα από ενοίκια που λαμβάνετε.

    Το επόμενο μεγάλο πλεονέκτημα της ακίνητης περιουσίας είναι η υπεραξία. Όπως γνωρίζετε, τα σπίτια τείνουν να κοστίζουν περισσότερο σήμερα από ό,τι πριν από μια γενιά.

    Κατέχοντας αυτά τα ακίνητα, μπορείτε να κερδίσετε όταν πουλάτε ή να δανειστείτε υποθηκεύοντας το ακίνητο σας ώστε να χρηματοδοτήσετε μια μελλοντικη αγορά.

    Οι τιμές των κατοικιών δεν έχουν την μεταβλητότητα που έχουν άλλα επενδυτικά προϊόντα αλλά βέβαια η επένδυση σε φυσικά περιουσιακά στοιχεία απαιτεί περισσότερη δουλειά και σημαίνει επίσης ότι δεν έχετε άμεση ρευστότητα. Δεν μπορείτε απλώς να πατήσετε ένα κουμπί στο κινητο σας και να πουλήσετε ένα σπίτι όταν χρειάζεστε μετρητά.

    Ως ιδιοκτήτης, τα βασικότερα μειονεκτήματα ειναι:

    • Ξενοίκιαστο – Εάν το σπίτι είναι άδειο, αυτό διαγράφει κάθε θετική ταμειακή ροή.
    • Συντήρηση – Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα και όλα κοστίζουν χρήματα.
    • Απροσδόκητα έξοδα
    • Ζημιές ενοικιαστών

    Επιπλέον, η τοπική αγορά ακινήτων μπορεί να μην είναι ένα εξαιρετικό μέρος για επενδύσεις, επομένως όλα αυτά θα τα αντιμετωπίζετε εξ αποστάσεως ή μέσω μιας υπηρεσίας διαχείρισης ακινήτων αν η επένδυση σας είναι σε διαφορετική τοποθεσία.

    Επιχειρηματικότητα

    Ο τρίτος τρόπος για να βγείτε απο το rat race είναι να δημιουργήσετε τη δική σας επιχείρηση. Αν κοιτάξετε τη λίστα Forbes 400 με τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Αμερική, ένα πράγμα ξεχωρίζει: οι περισσότεροι έχτισαν τον πλούτο τους μέσω της επιχειρηματικότητας.

    Ακόμα κι αν δεν έχετε φιλοδοξίες να δημιουργήσετε το επόμενο Amazon ή Facebook η οικοδόμηση μιας επιχείρησης είναι ένας ρεαλιστικός τρόπος για να ξεφύγετε από το ωράριο 9-5.

    Τώρα βέβαια είναι ένα θέμα η άσκηση επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα όπου για παράδειγμα μια ατομική επιχείρηση με κέρδη 20.000€ έχει φορολογία 22% και προκαταβολή φόρου κατά 100% από τον δεύτερο χρόνο, ενώ τον πρώτο χρόνο είναι 50%.

    Για τις υπόλοιπες μορφές επιχείρησης όπως ΟΕ, ΕΕ, ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ έχουν φορολογία 22% ανεξαρτήτως ύψους κερδών με προκαταβολή φόρου 100%, ο οποίος για τα πρώτα 3 χρόνια διαμορφώνεται στο 50%

    Μπορεί η Ελλάδα να μην είναι η πιο φιλική χώρα για άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά έχουμε και την τάση να περιπλέκουμε υπερβολικά την επιχειρηματικότητα. Μια επιχείρηση είναι απλώς ένα σύστημα που λύνει ένα πρόβλημα με αντάλλαγμα τα χρήματα. Είναι μια μηχανή επίλυσης προβλημάτων.

    Αυτό σημαίνει ότι για να καταλήξετε σε μια επιχειρηματική ιδέα, πρέπει πραγματικά να βρείτε ένα πρόβλημα. Όταν σκέφτεστε:

    • τι σας απογοητεύει
    • τις προκλήσεις που έχετε ξεπεράσει
    • για τι παραπονιούνται γύρω σας

    Από την άλλη πλευρά αυτών των προβλημάτων, μπορεί να υπάρχει μια επιχειρηματική ιδέα.

    Η επιχειρηματική ιδεα συνήθως παίρνει μία από τις 3 μορφές:

    Μια υπηρεσία που λύνει αυτό το πρόβλημα. Βρώμικο σπίτι; Μπορείτε να νοικιάσετε υπηρεσία καθαρισμού.

    Ένα προϊόν που εξαφανίζει αυτό το πρόβλημα. Βρώμικο σπίτι; Μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα καθαρισμού.

    “Περιεχόμενο” που εξαλείφει αυτό το πρόβλημα. Βρώμικο σπίτι; Μπορείτε να παρακολουθήσετε βίντεο στο YouTube σχετικά με τον τρόπο καθαρισμού, οργάνωσης και βελτιστοποίησης του χώρου σας.

    Συμπέρασμα

    Ο χώρος των επενδύσεων δεν είναι εύκολος. Μπορεί να φαντάζει αρκετά δύσκολο να ξεφύγεις απο το rat race, όμως με μικρά, σταθερά βήματα, γνώση, σύνεση και στοχοπροσήλωση είναι εφικτό να δημιουργήσουμε παθητικό εισόδημα και να αποκτήσουμε οικονομική ευφυΐα και επενδυτική νοοτροπία. Παραφράζοντας την γνωστή ατάκα απο το Fast & Furious…. It don’t matter if you win by an inch or a mile. Winning’s winning, είτε καταφέρεις να κερδίσεις με το αντίστοιχο budget σου 100 € τον μήνα, είτε 10.000€ τον μήνα, είσαι νικητής. Έχεις καταφέρει αυτό που χρειάζεται για να μπορείς με παθητικό τρόπο να πολλαπλασιάζεις τα χρήματα που κέρδισες με κόπο. Τέλος, ισώς το σημαντικότερο που συμβουλεύει ο Buffett…ο “χρυσός” κανόνας: “Rule No. 1: Never lose money. Rule No. 2: Never forget rule No.1


    Πηγές: businessinsider.com, oberlo.com, insider.gr, newsit.gr, moneyminority.com sidehustlenation.com, nerdwallet.com, wealthsimple.com, thecalculatorsite.com, upmyinterest.com, kasasa.com


    Disclaimer – Αποποίηση Ευθύνης

    Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν περιεχόμενο, προορίζονται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Το περιεχόμενο είναι αποκλειστικά προσωπικές μου απόψεις. Τίποτα μην ερμηνευθεί ως οικονομική ή επενδυτική συμβουλή. Οι συναλλαγές κρυπτονομισμάτων ενέχουν σημαντικό κίνδυνο απώλειας χρημάτων. Κάντε την δική σας έρευνα.


    Κάντε εγγραφή για να λαμβάνετε το newsletter του Greepto!

    NChel
    NChel
    Το 2018 ασχολήθηκα για πρώτη φορά με τα κρυπτονομίσματα ως εναλλακτική επένδυση. Με τον καιρό, ανακάλυψα πως η τεχνολογία blockchain έχει δυνατότητες να αλλάξει πολλά από αυτά που θεωρούμε δεδομένα.

    Μετατροπέας Κρυπτονομισμάτων

    Source: CurrencyRate

    Ισοτιμίες Κρυπτονομισμάτων

    Τελευταία Άρθρα

    Σχετικά Άρθρα