Για μερικούς, τα ανοιχτά, δημόσια blockchain παρέχουν μια δεύτερη ευκαιρία στην οικοδόμηση μιας ψηφιακής οικονομίας. Το γεγονός ότι οι εφαρμογές που έχουν δημιουργηθεί πάνω από τέτοια blockchains λειτουργούν μεταξύ τους και ότι οι πληροφορίες που αποθηκεύουν είναι ορατές σε όλους, θυμίζει τον ιδεαλισμό των πρώτων αρχιτεκτόνων του Διαδικτύου, πριν οι περισσότεροι χρήστες αγκαλιάσουν τους περιφραγμένους κήπους που προσφέρουν οι τεχνολογικοί γίγαντες. Η ιδέα ότι μπορεί να είναι δυνατό ένα νέο είδος «αποκεντρωμένης» ψηφιακής οικονομίας ενισχύθηκε τον περασμένο χρόνο, καθώς οι πολυάριθμες εφαρμογές που δημιουργούνται πάνω από διάφορα blockchains έχουν αυξηθεί σε μέγεθος και λειτουργικότητα.
Ίσως το πιο σημαντικό μέρος αυτής της οικονομίας είναι οι εφαρμογές DeFi, οι οποίες επιτρέπουν στους χρήστες να εμπορεύονται περιουσιακά στοιχεία, να λαμβάνουν δάνεια και να αποθηκεύουν καταθέσεις. Τώρα ξεσπά μια εντεινόμενη μάχη για το μερίδιο αγοράς σε αυτόν τον τομέα. Το σημαντικότερο είναι ότι το Ethereum, η κορυφαία πλατφόρμα στο DeFi, φαίνεται να χάνει το σχεδόν μονοπώλιό του. Ο αγώνας δείχνει πώς το DeFi υπόκειται στους πολέμους που έχουν ξεσπάσει και σε άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες – σκεφτείτε τη Sony Betamax έναντι των βιντεοκασέτες vhs στη δεκαετία του 1970 – και αυτό δείχνει πώς η τεχνολογία DeFi βελτιώνεται αστραπιαία.
Η ιδέα πίσω από το DeFi είναι ότι τα blockchains – βάσεις δεδομένων που διανέμονται σε πολλούς υπολογιστές και διατηρούνται ασφαλείς με την χρήση κρυπτογραφίας – μπορούν να βοηθήσουν στην αντικατάσταση των κεντρικών διαμεσολαβητών όπως οι τράπεζες και οι τεχνολογικές πλατφόρμες. Η αξία των περιουσιακών στοιχείων που είναι αποθηκευμένα σε αυτό το εκκολαπτόμενο χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει αυξηθεί από λιγότερο από 1 δισ. $ στις αρχές του 2020 σε περισσότερα από 200 δισ. $ σήμερα.
Μέχρι πρόσφατα, το blockchain του Ethereum ήταν ο αδιαμφισβήτητος οικοδεσπότης όλης αυτής της δραστηριότητας. Δημιουργήθηκε το 2015 ως μια πιο γενικής χρήσης έκδοση του Bitcoin. Η βάση δεδομένων του Bitcoin αποθηκεύει πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές στο σχετικό κρυπτονόμισμα, παρέχοντας απόδειξη για το ποιος κατέχει τι ανά πάσα στιγμή. Το Ethereum αποθηκεύει περισσότερες πληροφορίες, όπως γραμμές κώδικα υπολογιστή. Μια εφαρμογή που μπορεί να προγραμματιστεί σε κώδικα μπορεί να είναι εγγυημένη ότι θα λειτουργεί όπως είναι γραμμένη, καταργώντας έτσι την ανάγκη για κάποιον ενδιάμεσο χρήστη ή οντότητα.
Αλλά όπως το Ethereum βελτίωσε το Bitcoin, έτσι και αυτό τώρα σφετερίζεται από νεότερη, καλύτερη τεχνολογία. Ο αγώνας μοιάζει με ανταγωνισμό μεταξύ λειτουργικών συστημάτων για υπολογιστές, λέει ο Jeremy Allaire, το αφεντικό της Circle, μιας εταιρείας που εκδίδει το USD Coin, ένα δημοφιλές stablecoin.
Η τρέχουσα τεχνολογία blockchain είναι βαρετή. Τόσο το Bitcoin όσο και το Ethereum χρησιμοποιούν έναν μηχανισμό που ονομάζεται «Proof-of-Work», όπου οι υπολογιστές αγωνίζονται για να λύσουν μαθηματικά προβλήματα για να επαληθεύσουν τις συναλλαγές, με αντάλλαγμα μια ανταμοιβή. Αυτό επιβραδύνει τα δίκτυα και περιορίζει τη χωρητικότητα. Το Bitcoin μπορεί να επεξεργαστεί μόνο επτά συναλλαγές ανά δευτερόλεπτο. Το Ethereum μπορεί να χειριστεί μόνο 15.
Σε περιόδους αιχμής οι συναλλαγές είναι είτε πολύ αργές είτε πολύ δαπανηρές (και μερικές φορές και τα δύο). Όταν η ζήτηση για ολοκλήρωση συναλλαγών στο δίκτυο του Ethereum είναι υψηλή, τα τέλη που καταβάλλονται στους υπολογιστές που επαληθεύουν αυτές τις συναλλαγές ανεβαίνουν ραγδαία και οι χρόνοι διακανονισμού αυξάνονται. Υπάρχουν αρκετές ιστορίες εκεί έξω για κάποια εξωφρενικά ποσά χρεώσεων (της τάξεως των αρκετών δεκάδων δολαρίων) για μεταφορά ενός πολύ μικρού ποσού.
Οι προγραμματιστές προσπαθούν εδώ και καιρό να βελτιώσουν το μειονέκτημα αυτό του Ethereum. Ένα σχέδιο επί αυτού είναι, στην πραγματικότητα, η εκ νέου αναδιαμόρφωση του δικτύου και της αρχιτεκτονικής. Εκτελούνται σχέδια για τη μετατόπιση του Ethereum σε έναν πιο εύκολα επεκτάσιμο μηχανισμό που ονομάζεται «Proof-of-Stake» αργότερα φέτος. Μια άλλη ιδέα είναι να χωρίσουμε το blockchain, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται “sharding”. Τα shards ουσιαστικά μοιράζονται το φορτίο, επεκτείνοντας την χωρητικότητα. Ορισμένοι προγραμματιστές επεξεργάζονται επίσης τρόπους ομαδοποίησης συναλλαγών, μειώνοντας τον αριθμό αυτών που πρέπει να επαληθεύονται άμεσα.
Το πρόβλημα είναι ότι κάθε εξέλιξη συνοδεύεται και από κόστος. Οι υποστηρικτές του DeFi διαφημίζουν την αρετή της δυνατότητας διεξαγωγής συναλλαγών με ασφάλεια και χωρίς κεντρικούς διαμεσολαβητές. Αλλά τα κέρδη σε κλίμακα θα μπορούσαν να έχουν και ένα τίμημα, καθιστώντας την πλατφόρμα λιγότερο ασφαλή ή λιγότερο αποκεντρωμένη. Η ομαδοποίηση των συναλλαγών πριν φτάσουν στο blockchain τείνει να γίνεται από συγκεντρωτικές (centralized) οντότητες. Και μπορεί να είναι ευκολότερο για τους hackers να επιτεθούν σε ένα μόνο κομμάτι ενός blockchain παρά σε ολόκληρο το δίκτυο. Ως αποτέλεσμα, οι προγραμματιστές του Ethereum αργούν να προχωρήσουν σε αλλαγές.
Αυτή η νωθρότητα έχει κάνει το δίκτυο ευάλωτο με διαφορετικό τρόπο — ενθαρρύνοντας τους αντιπάλους. Στις αρχές του 2021 σχεδόν όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ήταν κλειδωμένα στις εφαρμογές DeFi ήταν στο δίκτυο του Ethereum. Ωστόσο, σε ένα πρόσφατο ερευνητικό σημείωμα, η τράπεζα JPMorgan Chase, εκτιμά ότι το μερίδιο των εφαρμογών DeFi που χρησιμοποιούν Ethereum μειώθηκε στο 70% μέχρι το τέλος του 2021. Ένας αυξανόμενος αριθμός δικτύων, όπως τα Avalanche, Solana, Cosmos, Algorand, Cardano και το Polkadot, τώρα χρησιμοποιούν το Proof-of-Stake στα blockchains τους που κάνουν την ίδια βασική δουλειά με το Ethereum, αλλά πολύ πιο γρήγορα και φθηνά. Το Avalanche και το Solana, για παράδειγμα, επεξεργάζονται χιλιάδες συναλλαγές το δευτερόλεπτο.
Η εμπειρία του USD Coin δείχνει αυτές τις αλλαγές. Το token αυτό κυκλοφόρησε στο Ethereum μόλις πριν από τρία χρόνια, αλλά έκτοτε έχει κυκλοφορήσει και σε διάφορα άλλα δίκτυα ανταγωνιστών, συμπεριλαμβανομένων των Algorand, Hedera και Solana. Ο κ. Allaire λέει ότι ενώ οι συναλλαγές στο Ethereum υπόκεινται σε περιορισμούς κόστους και ταχύτητας, οι συναλλαγές στο Solana μπορούν να χειριστούν «όγκους όπως της Visa» με «τελικότητα διακανονισμού σε περίπου 400 χιλιοστά του δευτερολέπτου και κόστος συναλλαγής περίπου ένα εικοστό της δεκάρας». Άλλες εφαρμογές DeFi, όπως το SushiSwap, ένα ανταλλακτήριο που ιδρύθηκε στο Ethereum, έχουν επίσης κυκλοφορήσει σε πολλά άλλα blockchains.
Καθώς οι προγραμματισμένες αλλαγές στο Ethereum είναι πιθανό να διαρκέσουν τουλάχιστον ένα χρόνο, αν όχι περισσότερο, «ο κίνδυνος είναι…το δίκτυο Ethereum να χάσει περαιτέρω μερίδιο αγοράς», έγραψε ο Νικόλαος Πανιγκιρτζόγλου της JPMorgan. Για τον κ. Allaire, η εικόνα είναι ευχάριστα ανταγωνιστική: «Ακριβώς όπως με τον Ιστό, όπου τα Windows, το iOS και το Android ανταγωνίζονται όλα όλους, υπάρχουν και ανταγωνιστικές πλατφόρμες blockchain». Πιστεύει ότι ο απόλυτος νικητής θα είναι η πλατφόρμα που προσελκύει τους καλύτερους προγραμματιστές να δημιουργήσουν εφαρμογές και επομένως να αποκομίσουν τα καλύτερα αποτελέσματα ενός δικτύου.
Αλλά η παρομοίωση αυτή με την μάχη των λειτουργικών συστημάτων μπορεί να επεκταθεί μέχρι τώρα, μόνο εν μέρει λόγω της φύσης των ανοιχτών, δημόσιων blockchain. Οποιοσδήποτε μπορεί να έχει πρόσβαση στα δεδομένα που παράγει και να δει τον κώδικα λειτουργίας του, καθιστώντας δυνατή τη δημιουργία γεφυρών ή εφαρμογών που λειτουργούν σε πολλά blockchains ή που συγκεντρώνουν πληροφορίες από διαφορετικά blockchains. Ορισμένες εφαρμογές, όπως το 1inch, σαρώνουν ήδη ανταλλακτήρια σε πολλά blockchains προκειμένου να βρουν τις καλύτερες τιμές εκτέλεσης για διάφορες συναλλαγές κρυπτονομισμάτων. Τα blockchains «πολλαπλών αλυσίδων», όπως το Polkadot και το Cosmos, λειτουργούν σαν γέφυρες μεταξύ διαφορετικών δικτύων, καθιστώντας δυνατή την εργασία σε αυτά.
Για όσο διάστημα το DeFi είναι τόσο σημαντικό και υποσχόμενο, ο ανταγωνισμός ως το δίκτυο επιλογής θα είναι φυσικά έντονος. Αλλά η ιδέα ότι ο τελικός νικητής θα πάρει τα πάντα, αποκτώντας τον συνολικό έλεγχο της ψηφιακής οικονομίας και του τρόπου ανάπτυξής της, μπορεί κάποια μέρα να φαίνεται τόσο ξεπερασμένη όσο η βιντεοκασέτα.
Πηγή: Economist
