Έχουμε την χαρά να έχουμε σε αυτήν την συνέντευξη τον Βασίλη Παζόπουλο. Ο Βασίλης είναι οικονομικός αναλυτής στο euro2day με ειδικότητα στα κρυπτονομίσματα, ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά άτομα στον Ελληνικό χώρο των κρυπτονομισμάτων ο οποίος με τα άρθρα του και με τις ενέργειες του έχει βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη αυτού του χώρου στην Ελλάδα.
Πρωτού ξεκινήσουμε θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι μπορείτε να βρείτε τον Βασίλη στο Twitter και να διαβάσετε τα άρθρα του στο euro2day. Επίσης είναι συγγραφέας των βιβλίων “Επενδυτές Χωρίς Σύνορα” και “Το Επενδυτικό Εγχειρίδιο του Bitcoin“.
Ας ξεκινήσουμε!
1) Ποιο είναι το υπόβαθρο σου, πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με το blockchain και τα κρυπτονομίσματα;
Έχω σπουδάσει οικονομικά, έχω τελειώσει το Πανεπιστήμιο Πειραιά και ασχολούμαι συστηματικά με τις διεθνείς αγορές από το 2000. Μετά το bull market του 1999 στο ελληνικό χρηματιστήριο, έκανα μια απλή σκέψη. Πως δεν μπορεί να υπάρχουν ευκαιρίες μόνο στην Ελλάδα. Ψάχνοντας λοιπόν, ανακάλυψα μια on-line αμερικάνικη χρηματιστηριακή που τότε για πρώτη φορά μπορούσες να συνδεθείς από την Ελλάδα. Τα πρώτα μου χρήματα τα έστειλα σε δραχμές. Φυσικά τα έχασα όλα, επειδή το «παιχνίδι» παιζόταν με άλλους όρους εκεί. Σιγα σιγα όμως κατάφερα να εγκλιματιστώ και συνέχισα ως ιδιώτης επενδυτής. Κάποια στιγμή το 2011 μου έγινε πρόταση να συμμετέχω στο τμήμα ξένων αγορών μιας χρηματιστηριακής και ξεκίνησα την επαγγελματική μου καριέρα ως χρηματιστής. Από τότε άρχισα να αποκτώ «όνομα». Ήταν η περίοδος που το ελληνικό χρηματιστήριο βούλιαξε, ενώ αντίθετα το αμερικάνικο όπου είχα εξειδικευτεί, πήγε περίφημα. Μέχρι που τα εγκατέλειψα όλα για χάρη των κρυπτονομισμάτων.
2) Είδα ότι το πρώτο σου άρθρο στο euro2day για τα κρυπτονομίσματα ήταν στο τέλος του 2018. Δεδομένου του γεγονότος ότι το Bitcoin και τα κρυπτονομίσματα ήταν αρκετά λιγότερο mainstream τότε, ποιες ήταν οι πρώτες αντιδράσεις στα άρθρα σου; Αντιμετώπισες προβλήματα/καχυποψία είτε μέσα είτε έξω από την δουλειά σου;
Όχι μόνο υπήρξε καχυποψία, αλλά με πήρανε για τρελό που εγκατέλειψα μια στρωμένη καριέρα για να μπλεχτώ με το νόμισμα των «περιθωριακών». Όλα ξεκίνησαν το 2017 που μελετώντας το Bitcoin, άρχισε να μου γίνεται έμμονη ιδέα. Αντιλήφθηκα πως ο χώρος των κρυπτονομισμάτων έκρυβε μια τεράστια δυναμική. Τότε ήταν που το συζήτησα με τους υπεύθυνους του euro2day, συμφώνησαν, και έτσι προέκυψε τα τελευταία 3 χρόνια η στήλη Blockchain & Crypto. Μια επιλογή που τελικά μας δικαίωσε, καθώς εδώ και κανα χρόνο έφτασε να γίνει η πιο δημοφιλής στήλη, από όλο τον οικονομικό τύπο, από όλα τα θέματα.
3) Είσαι λάτρης του Bitcoin, πως πιστεύεις ότι θα αλλάξει την κοινωνία μας σε βάθος χρόνου;
Εννοείται. Υποτιμά το Bitcoin όποιος το θεωρεί απλώς ένα νόμισμα ή μια χρηματιστηριακή αξία. Αν μείνεις στην κερδοσκοπία, είναι σαν να χρησιμοποιείς το Internet για να βλέπεις ερωτικές σκηνές. Χάνεις όλο τον θησαυρό της γνώσης, τις τεχνολογικές δυνατότητες, τη μαγεία. Και είναι κρίμα.
Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα στο Bitcoin που δεν τη συναντάμε στις μετοχές και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα. Τα άλλα προσελκύουν επενδυτές των οποίων η συμπεριφορά τους καθοδηγείται αποκλειστικά από οικονομικά κίνητρα. Δεν θα διστάσουν ούτε δευτερόλεπτο να μεταπηδήσουν σε έναν άλλο χρηματιστηριακό τίτλο, αν διαπιστώσουν πως πιθανότατα τους προσφέρει μεγαλύτερα κέρδη. Είναι μισθοφόροι. Στο Bitcoin συναντάμε σε μεγάλο ποσοστό και ιεραπόστολους. Είναι πραγματικοί πιστοί. Τους ενδιαφέρει να διαδώσουν την ιδέα πάνω απ’ όλα. Πιστεύουν πως θα κάνει την κοινωνία πιο δίκαια και την οικονομία πιο αποδοτική.
4) Αν έπρεπε να επιλέξεις ένα χαρακτηριστικό του, ως το αγαπημένο σου, ποιο θα ήταν αυτό;
Η ελευθερία. Τα κέρδη είναι παράπλευρη ωφέλεια. Δεν είναι τυχαίο πως το Bitcoin προσελκύει άτομα που ενοχλούνται από την αυξημένη παρέμβαση της εξουσίας πάνω στην ιδιωτική τους ζωή. Γιατί; Επειδή παίρνει το μέρος της ελευθερίας, της προστασίας από τη διαφθορά και την αυθαιρεσία της εξουσίας. Όσοι επιθυμούν η κεντρική εξουσία να έχει μεγάλη ισχύ πάνω στα άτομα, επειδή φοβούνται την αναρχία, αν νομίζουν πως η ιδιωτικότητα είναι επικίνδυνη, αν δεν έχουν σαγηνευτεί από την προοπτική και την ελευθερία που πρόσφερε στα άτομα το Internet, δύσκολα θα τους βρει σύμφωνους η φιλοσοφία του Bitcoin. Αν δεν υποστηρίζουν την ελευθερία του λόγου, αν πιστεύουν πως ο έλεγχος πρέπει να είναι ασφυκτικός επειδή οι ειδικοί ή οι κυβερνώντες ξέρουν καλύτερα, δεν πρόκειται ποτέ να το υποστηρίξουν.
5) Έχεις μπει κι εσύ στον χώρο των NFTs αφού βοηθάς ενεργά μέσω του Twitter σου Έλληνες δημιουργούς αλλά και συλλέκτες με δωρεάν giveaways που βρίσκεις (ή σου στέλνουν). Τι πιστεύεις για τα NFTs; Είναι μια “φούσκα” που θα ξεφουσκώσει με τον καιρό ή θα έχουν ένα σημαντικό ρόλο στο μέλλον του Διαδικτύου και στο λεγόμενο Metaverse;
Τα NFTs, τα οποία σημειωτέων δεν ήξερα καλά καλά τι είναι πριν κανα χρόνο, για να αντιληφθούν οι αναγνώστες πόσο γρήγορα τρέχουν οι εξελίξεις, θεωρώ πως θα έχουν καταλυτική επίδραση στον τρόπο ζωής μας. Μεγαλύτερη ακόμα και από τα κρυπτονομίσματα. Σε λίγο δεν θα πουλιέται τίποτα, από ποδήλατο μέχρι ακίνητο, χωρίς το ψηφιακό πιστοποιητικό ιδιοκτησίας του. Με άλλα λόγια το NFT του. Στο metaverse όπου θα περνάμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, δεν θα υπάρχουν φυσικά αντικείμενα. Όλα ψηφιακά θα είναι. Όλα NFTs.
6) Και μιας που είπαμε Metaverse, πιστεύεις ότι θα προλάβουμε να ζήσουμε εμείς κάτι τέτοιο; Πως σου φαίνεται η ιδέα του και το όλο concept του που θεωρητικά θα περιέχει τα κρυπτονομίσματα και το blockchain;
Πίστευα πως ήταν χρονικά μακριά αυτό το ενδεχόμενο. Όχι πια. Από την στιγμή που η Facebook έχει πάρει τόσο ζεστά το ζήτημα, οι εξελίξεις θα γίνουν πολύ πιο γρήγορες. Δεν είναι η πρώτη φορά που την πατάω. Όταν ξεχωρίζω ως αξιόλογο κάποιο protect για μελλοντική χρήση, σχεδόν πάντα πέφτω έξω. Συνήθως έχω δίκιο, όντως αποδεικνύεται αξιόλογο, αλλά υλοποιείται πολύ πιο γρήγορα από όσο είχα υπολογίσει.
7) Θεωρείς ότι είναι δύσκολο να μπουν τα κρυπτονομίσματα και οι τεχνολογίες τους στην καθημερινότητα μας; Ποιος τομέας θα ήθελες να δεις να τα υιοθετεί ευρέως και να αλλάζει πρώτος;
Άλλο ένα σημείο που έπεσα έξω. Πίστευα πως θα αργήσει να υιοθετήσει το Bitcoin ένα κράτος. Κι όμως ήδη είναι επίσημο νόμισμα ενός κυρίαρχου κράτους, του Ελ Σαλβαδόρ. Θεωρούσα δεδομένο πως θα υπάρξει μια τεχνολογία όπως του lightning network, με την οποία θα μπορείς να μεταφέρεις σε ένα δευτερόλεπτο Bitcoin, ουσιαστικά δωρεάν. Ωστόσο πίστευα πως θα κάνει χρόνια να αναπτυχθεί στην τελειότητα της. Πάλι έπεσα έξω. Το εφαρμόζει από τώρα – και μάλιστα καλύτερα από όσο νομίζαμε – η Strike. Σε λίγο ο καθένας θα μπορεί να στέλνει ευρώ ή δολάρια ή Bitcoin, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου επιθυμεί, σε ένα δευτερόλεπτο, με προμήθεια 0,05%. Τίποτα δηλαδή. Και μάλιστα χωρίς να παρεμβάλλονται τράπεζες. Από το ένα κινητό στο άλλο. Δεν ξέρω πόσοι έχουν αντιληφθεί πόσο μεγάλη ανατροπή είναι αυτή. Σίγουρα ελάχιστοι, ακόμα και από τον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
8) Τι πιστεύεις ότι λείπει από τον χώρο των κρυπτονομισμάτων στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως; Είσαι υπέρ του να υπάρχουν περισσότεροι regulation κανονισμοί;
Κανονισμοί και σχετικά αυστηροί θα έρθουν, αλλά αυτό δεν είναι κακό. Δεν είναι ο μπαμπούλας που φοβούνται πολλοί. Για παράδειγμα στα stablecoins,θα πρέπει να είναι σίγουρος όποιος τα κατέχει πως τηρούνται οι προδιαγραφές φερεγγυότητας. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει αποφασιστικά τον χώρο. Απλά οι νομοθέτες θα πρέπει να προσέξουν να μην εμποδίσουν την καινοτομία. Όσοι θεωρούν πως οι κανονισμοί θα σκοτώσουν το Bitcoin ή θα το παρεμποδίσουν ή θα πάψει να είναι ελκυστικό, είναι βαθιά νυχτωμένοι.
9) Πρόσφατα στο Twitter έσπασες το όριο των 10.000 followers, οπότε από μία άποψη και το Twitter σου αποτελεί μια μεγάλη κοινότητα Ελλήνων που είναι στον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Ποια είναι η άποψη σου για αυτές τις κοινότητες; Σε τι επίπεδο πιστεύεις ότι είμαστε στην Ελλάδα;
Πράγματι ο λογαριασμός μου στο Twitter δεν είναι και τόσο προσωπικός εδώ και καιρό. Λειτουργεί σαν κοινότητα. Εγω είμαι απλά ο συντονιστής. Βάζουμε επιλεγμένα άρθρα όπως και από το δικό σας site που κάνει πολύ καλή δουλειά, από το euro2day βέβαια, παρουσιάζουμε συλλογές από NFTs που έχουν δημιουργήσει μέλη της κοινότητας κτλ. Ταυτόχρονα με τις ανταλλαγές απόψεων και πληροφοριών, κάνουμε και χιούμορ. Το κλίμα είναι παρείστικο, για αυτό αυξάνονται τα μέλη συνεχώς.
10) Κλείνοντας, πως βλέπεις το μέλλον του χώρου; Και απο επαγγελματικής άποψης, πιστεύεις ότι και τα υπόλοιπα mainstream μέσα ενημέρωσης θα αρχίζουν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο/υλικό για τα κρυπτονομίσματα;
Το μέλλον είναι αναμφίβολα λαμπρό. Η ανάπτυξη θα συνεχίσει με γοργούς ρυθμούς. Θεωρώ πως ο χώρος των crypto θα «καταπιεί» όλο το χρηματοοικονομικό κλάδο. Το πώς δεν γνωρίζουμε μόνο και τον ρυθμό. Τα οικονομικά μέσα ενημέρωσης αναγκαστικά θα ασχοληθούν, θέλουν δεν θέλουν, επειδή θα το απαιτήσει ο κόσμος. Όπως ακριβώς έγινε με τις τράπεζες στις ΗΠΑ και αλλού ή τα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ. Δεν επιθυμούσαν να ασχοληθούν με τα κρυπτονομίσματα. Τα υποτιμούσαν θεωρώντας τα μια προσωρινή τρέλα ή τα απεχθάνονταν. Αναγκάστηκαν όμως επειδή θα έχαναν τους πελάτες τους. Η πίεση από κάτω έφτασε να είναι ασφυκτική. Ο χώρος έχει μεγαλώσει πολύ για να μπορεί να αγνοηθεί.
Κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη θα ήθελα να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον Βασίλη για το χρόνο του αλλά και για την συνεισφορά του στην Ελληνική κοινότητα των κρυπτονομισμάτων και να του ευχηθώ καλή επιτυχία σε ό,τι κι αν κάνει.
