Το Decentralized Finance (DeFi) δημιούργησε μια έκρηξη στην δραστηριότητα εντός της αλυσίδας. Οι όγκοι των DEX μπορούν να ανταγωνιστούν με τον όγκο των centralized ανταλλακτηρίων. Αυτή τη στιγμή της γραφής (18/10/2021), υπάρχουν σχεδόν 98 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας κλειδωμένα στα πρωτόκολλα DeFi. Και το οικοσύστημα επεκτείνεται ραγδαία με νέους τύπους προϊόντων.
Τι κάνει δυνατή όμως όλη αυτήν την άνοδο του χώρου; Μία από τις βασικές τεχνολογίες πίσω από όλα αυτά τα προϊόντα είναι το liquidity pool.
Τι είναι το Liquidity Pool; #
Ένα liquidity pool (“δεξαμενή” ρευστότητας) είναι μια συλλογή κεφαλαίων που κλειδώνονται σε ένα έξυπνο συμβόλαιο. Τα liquidity pools χρησιμοποιούνται για τη διευκόλυνση του αποκεντρωμένου trading, του δανεισμού και πολλών άλλων λειτουργιών που θα διερευνήσουμε αργότερα.
Τα Liquidity Pools αποτελούν τη ραχοκοκαλιά πολλών αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων (DEX), όπως το Uniswap. Οι χρήστες που ονομάζονται Liquidity Providers (LP) προσθέτουν ίση αξία δύο tokens σε ένα pool για να δημιουργήσουν μια αγορά. Σε αντάλλαγμα για την παροχή των κεφαλαίων τους, κερδίζουν trading fees (προμήθεια) από τα trades που συμβαίνουν στο pool τους, ανάλογες με το μερίδιό τους στο συνολικό liquidity (δηλαδή στην συνολική ρευστότητα).
Καθώς ο καθένας μπορεί να είναι liquidity provider, τα AMMs (Automated Market Makers) έχουν κάνει το market making πιο προσβάσιμο.
Ένα από τα πρώτα πρωτόκολλα που χρησιμοποίησαν τα liquidity pools ήταν το Bancor, αλλά η ιδέα αυτή κέρδισε περισσότερη δημοφιλία και προσοχή με την αύξηση της δημοτικότητας του Uniswap. Ορισμένα άλλα δημοφιλή ανταλλακτήρια που χρησιμοποιούν liquidity pools στο Ethereum είναι τα SushiSwap, Curve και Balancer. Τα liquidity pools σε αυτά τα πρωτόκολλα περιέχουν ERC-20 tokens. Παρόμοια ισοδύναμα στο Binance Smart Chain (BSC) είναι τα PancakeSwap, BakerySwap και BurgerSwap, όπου τα liquidity pools περιέχουν BEP-20 tokens.
Liquidity pools vs. order books #
Για να καταλάβετε πώς διαφέρουν τα liqudity pools, ας δούμε το θεμελιώδες δομικό στοιχείο των ηλεκτρονικών trades – το order book. Με απλά λόγια, το order book είναι μια συλλογή από τα τρέχουσα ανοικτά orders για μια δεδομένη αγορά.
Το σύστημα που ταιριάζει τα orders μεταξύ τους ονομάζεται matching engine. Μαζί με αυτό, το order book είναι ο πυρήνας κάθε centralized ανταλλακτηρίου (CEX). Αυτό το μοντέλο είναι εξαιρετικό για τη διευκόλυνση ενός αποτελεσματικού ανταλλακτηρίου και επέτρεψε τη δημιουργία σύνθετων χρηματοπιστωτικών αγορών.
Ωστόσο, το DeFi trading περιλαμβάνει την εκτέλεση των trades σε μια αλυσίδα, χωρίς κανένα κεντρικό μέρος να κατέχει τα κεφάλαια. Αυτό είναι πρόβλημα όταν πρόκειται για τα order books. Κάθε αλληλεπίδραση με το order book απαιτεί κάποιες χρεώσεις, γεγονός που καθιστά πολύ πιο ακριβό το trading και την εκτέλεση των συναλλαγών.
Κάνει επίσης πολύ δαπανηρή τη δουλειά των market maker και των traders που παρέχουν ρευστότητα για τα ζεύγη των συναλλαγών όπως εξηγήσαμε προηγουμένως. Πάνω απ ‘όλα, ωστόσο, τα περισσότερα blockchains δεν μπορούν να χειριστούν την ζητούμενη απόδοση για συναλλαγές δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε μέρα.
Αυτό σημαίνει ότι σε ένα blockchain όπως το Ethereum, ένα order book εντός της αλυσίδας είναι πρακτικά αδύνατο. Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε sidechains ή layer 2 λύσεις, και αυτές είναι καθ ‘οδόν. Ωστόσο, το δίκτυο δεν είναι σε θέση να χειριστεί την ζήτηση στην τρέχουσα μορφή του.
Πριν προχωρήσουμε περαιτέρω, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν DEX που λειτουργούν μια χαρά με τα order books εντός της αλυσίδας. Το Binance DEX βασίζεται στο Binance Chain και είναι ειδικά σχεδιασμένο για γρήγορες και φθηνές συναλλαγές. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Project Serum που χτίζεται στο blockchain του Solana.
Ακόμα κι έτσι, δεδομένου ότι πολλά από τα περιουσιακά στοιχεία στον χώρο των κρυπτονομισμάτων βρίσκονται στο Ethereum, δεν μπορείτε να τα ανταλλάξετε σε άλλα δίκτυα αν δεν χρησιμοποιήσετε κάποιο είδος γέφυρας μεταξύ των αλυσίδων.
Πως δουλεύουν; #
Τα Automated Market Makers (AMM) άλλαξαν αυτό το παιχνίδι. Είναι μια σημαντική καινοτομία που επιτρέπει το trading εντός της αλυσίδας χωρίς να απαιτείται ένα order book. Δεδομένου ότι δεν απαιτείται άμεσος αντισυμβαλλόμενος για την εκτέλεση των συναλλαγών, οι traders μπορούν να εισέρχονται και να εξέρχονται από θέσεις σε ζεύγη κρυπτονομισμάτων που πιθανότατα θα είχαν ελάχιστη ρευστότητα στα order book των ανταλλακτηρίων.
Θα μπορούσατε να σκεφτείτε ένα order book σε ένα ανταλλακτήριο ως μια μέθοδος peer-to-peer, όπου οι αγοραστές και οι πωλητές συνδέονται με το order book. Για παράδειγμα, οι συναλλαγές στο Binance DEX είναι peer-to-peer, καθώς οι συναλλαγές πραγματοποιούνται απευθείας μεταξύ των πορτοφολιών των χρηστών.
Το trading χρησιμοποιώντας AMM είναι διαφορετική. Θα μπορούσατε να σκεφτείτε το trading σε AMM ως ένα peer-to-contract σύστημα.
Όπως αναφέραμε, ένα liquidity pool είναι μια δέσμη κεφαλαίων που κατατίθενται σε ένα έξυπνο συμβόλαιο από τους Liquidity Providers (LP). Όταν εκτελείτε ένα trade σε ένα AMM, δεν έχετε αντισυμβαλλόμενο μέρος με την παραδοσιακή έννοια. Αντ ‘αυτού, εκτελείτε το trade έναντι της ρευστότητας (liquidity) που υπάρχει στη δεξαμενή ρευστότητας (liquidity pool). Για να αγοράσει ο αγοραστής, δεν χρειάζεται να υπάρχει πωλητής τη συγκεκριμένη στιγμή, παρά μόνο επαρκής ρευστότητα στο liquidity pool.
Όταν αγοράζετε για παράδειγμα ένα νόμισμα που μόλις μπήκε στο Uniswap, δεν υπάρχει πωλητής στην άλλη πλευρά με την παραδοσιακή έννοια. Αντ ‘αυτού, η δραστηριότητά σας διαχειρίζεται από τον αλγόριθμο που διέπει το τι συμβαίνει στο pool. Επιπλέον, η τιμή καθορίζεται επίσης από αυτόν τον αλγόριθμο με βάση τα trades που συμβαίνουν σε αυτό το pool.
Φυσικά, η ρευστότητα πρέπει να έρθει από κάπου και ο καθένας μπορεί να είναι πάροχος ρευστότητας (LP), οπότε θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο αντισυμβαλλόμενος σας με κάποια έννοια. Αλλά, δεν είναι το ίδιο όπως στην περίπτωση του μοντέλου με το order book, καθώς αλληλεπιδράτε με το συμβόλαιο που διακυβερνάει το pool.
Για τι χρησιμεύουν τα Liquidity Pools; #
Μέχρι στιγμής, έχουμε συζητήσει ως επί το πλείστον για τα AMM, τα οποία ήταν η πιο δημοφιλής χρήση των liquidity pools. Ωστόσο, όπως είπαμε, το να παρέχει κάποιος ρευστότητα είναι μια βαθιά αλλά απλή έννοια, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους.
Ένα από αυτά είναι το yield farming ή το liquidity mining. Τα liquidity pools αποτελούν τη βάση των αυτοματοποιημένων πλατφορμών δημιουργίας αποδόσεων όπως το yearn, όπου οι χρήστες προσθέτουν τα κεφάλαιά τους σε pools που στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία αποδόσεων και την αποκομή κέρδους.
Η διανομή των νέων tokens στα χέρια των κατάλληλων ανθρώπων είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα για τα crypto projects. Το liquidity mining είναι μία από τις πιο επιτυχημένες προσεγγίσεις. Βασικά, τα tokens διανέμονται αλγοριθμικά σε χρήστες που τοποθετούν τα tokens τους σε ένα liquidity pool. Στη συνέχεια, τα νεοεισερχόμενα tokens διανέμονται αναλογικά με το μερίδιο κάθε χρήστη στο pool.
Έχετε υπόψιν ότι αυτά μπορεί να είναι ακόμη και tokens από άλλα liquidity pools που ονομάζονται pool tokens. Για παράδειγμα, εάν παρέχετε ρευστότητα στο Uniswap ή δανείζετε κεφάλαια στο Compound, θα λάβετε tokens που αντιπροσωπεύουν το μερίδιό σας στο σύνολο. Ενδέχεται να μπορείτε να καταθέσετε αυτά τα tokens σε ένα άλλο pool και να έχετε μια απόδοση από αυτά. Αυτές οι αλυσίδες μπορεί να γίνουν αρκετά περίπλοκες, καθώς τα πρωτόκολλα ενσωματώνουν τα tokens άλλων πρωτοκόλλων στα προϊόντα τους και ούτω καθεξής.
Ένας άλλος αναδυόμενος τομέας στο DeFi είναι η ασφάλιση έναντι του κινδύνου των έξυπνων συμβολαίων. Πολλές από τις εφαρμογές αυτού του τομέα υποστηρίζονται επίσης από τα liquidity pools.
Μια άλλη, ακόμη πιο καινότομος χρήση των liquidity pools είναι για το tranching. Είναι μια έννοια δανεισμένη από την παραδοσιακή οικονομία που περιλαμβάνει τη διαίρεση των χρηματοοικονομικών προϊόντων με βάση τους κινδύνους και τις αποδόσεις τους. Όπως θα περιμένατε, αυτά τα προϊόντα επιτρέπουν στους Liquidity Providers να επιλέγουν προσαρμοσμένα προφίλ κινδύνου και απόδοσης.
Το minting (“δημιουργία”) συνθετικών περιουσιακών στοιχείων στο blockchain βασίζεται επίσης σε liquidity pools. Προσθέστε κάποια εγγύηση σε ένα liquidity, συνδέστε την σε ένα αξιόπιστο oracle και θα έχετε έναν συνθετικό token που θα είναι συνδεδεμένο με οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο θέλετε. Εντάξει, στην πραγματικότητα, είναι ένα πιο περίπλοκο πρόβλημα από ότι όπως το περιγράψαμε, αλλά η βασική ιδέα είναι τόσο απλή.
Τι άλλο μπορούμε να σκεφτούμε; Πιθανότατα υπάρχουν πολλές ακόμη χρήσεις για τα liquidity pools που δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί και όλα εξαρτώνται από την εφευρετικότητα των προγραμματιστών του DeFi.
Ρίσκα #
Εάν είστε ένας Liquidity Provider σε ένα AMM, θα πρέπει να γνωρίζετε μια έννοια που ονομάζεται παροδική απώλεια (impermanent loss – IL). Εν ολίγοις, είναι μια απώλεια σε αξία δολαρίου σε σύγκριση με το HODLing όταν παρέχετε ρευστότητα σε ένα AMM (το ίδιο βέβαια πρέπει να αναφέρουμε ότι ισχύει και από την άλλη πλευρά σαν impermanent gain – IL όπου τα δύο νομίσματα για τα οποία παρέχετε ρευστότητα ανεβαίνει η αξία τους σε δολάρια όσο καιρό τα έχετε καταθέσει, και αντίστοιχα λαμβάνεται και την απόδοση σας).
Εάν παρέχετε ρευστότητα σε ένα AMM, πιθανότατα εκτίθεστε σε μόνιμη απώλεια . Μερικές φορές μπορεί να είναι μικροσκοπική. μερικές φορές μπορεί να είναι τεράστια. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά με αυτό εδώ.
Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να θυμάστε είναι οι κίνδυνοι των έξυπνων συμβολαίων. Όταν καταθέτετε κεφάλαια σε ένα liquidity pool, αυτά βρίσκονται στo pool. Έτσι, ενώ τεχνικά δεν υπάρχουν μεσάζοντες που κατέχουν τα χρήματά σας, το ίδιο το συμβόλαιο μπορεί να θεωρηθεί ως θεματοφύλακας αυτών των κεφαλαίων. Εάν, για παράδειγμα, υπάρχει κάποιο σφάλμα ή κάποιο είδος εκμετάλλευσης μέσω flash loan, τα κεφάλαιά σας θα μπορούσαν να χαθούν για πάντα.
Επίσης, να είστε προσεκτικοί σε projects όπου οι προγραμματιστές έχουν άδεια να αλλάξουν τους κανόνες που διέπουν ένα pool. Μερικές φορές, οι προγραμματιστές μπορούν να έχουν ένα κλειδί διαχειριστή ή κάποια άλλη προνομιακή πρόσβαση στον κώδικα του έξυπνου συμβολαίου. Αυτό μπορεί να τους επιτρέψει να κάνουν δυνητικά κάτι κακόβουλο, όπως να αναλάβουν τον έλεγχο των κεφαλαίων που βρίσκονται στο pool.